Ismail Kadare
- Ismail Kadare - |
|
|
|
| Volledige naam | Ismail Dukudu Kadare |
| Geboortedatum | 28 januari 1936 in Gjirokastër |
| Datum van overlijden | Nog in leven |
| Soort werk | vooral romans, maar ook novelles, theater en poëzie |
Biografie
Ismail Kadare werd in 1936 geboren in de oude stad Gjirokastër, in het zuiden van Albanië. Hij studeerde eerst aan de Faculteit Geschiedenis en Filologie aan de Universiteit van Tirana en zette zijn studie voort in Moskou, aan het Maxim Gorky-Instituut voor Literatuur. Kadare had het geluk dat Enver Hoxha liefhebber was van literatuur, waardoor hij relatief ongestoord kon schrijven. Relatief, want enkele van zijn werken werden wel verboden in het communistische Albanië. Hij genoot een zekere beschermde positie, die hij mede te danken had aan zijn bekendheid in het buitenland. Daardoor kon hij zich meer kritiek permitteren dan anderen. In 1990 verliet Kadare Albanië uit protest tegen het terugdraaien van democratische verworvenheden door de toenmalige communistische partijleider Ramiz Alia. Daarbij verklaarde hij dat "Dictatuur en authentieke literatuur gaan niet samen. De schrijver is de aartsvijand van de dictatuur." Hij kreeg asiel in Frankrijk. In 1999 keerde hij naar Albanië terug, maar hij heeft nog steeds een woning in Parijs. Vandaag de dag wordt hij door velen beschouwd als de grootste levende Albanese schrijver. Hij wordt vaak genoemd als kandidaat voor de Nobelprijs voor de Literatuur. Kadare woont afwisselend in Tirana en in Parijs.
Werk
Ismail Kadare brak in 1963 door met de roman 'De generaal van het dode leger'. In 2005 ontving hij als eerste de internationale versie van de Booker Prize, de Man Booker International Prize. Zijn werk is in vele talen vertaald, waaronder het Nederlands. Aanvankelijk vertaalde men zijn romans vanuit de Franse vertalingen naar het Nederlands. Omdat een vertaling van een vertaling het risico op interpretatiefouten vergroot, werden zijn boeken later direct uit het Albanees naar het Nederlands vertaald. De slavist Roel Schuyt, een groot bewonderaar van het werk van Kadare, leerde Albanees om zijn werk rechtstreeks naar het Nederlands te kunnen vertalen.
Thema's
De Balkancultuur - In veel werk van Kadare staan de legenden en balladen van de Balkan centraal, met name die van Albanië. Kadare plaatst deze legenden en balladen in dezelfde traditie als de epossen van Homerus. In zijn werk verwijst hij ook regelmatig naar Homerus. Terugkerende motieven zijn geruchten, afgunst en bloedwraak. Veel verhalen spelen zich af tegen een winterse en kille achtergrond.
Anatomie van de dictatuur - Kadare laat in veel van zijn boeken de werking van dictaturen zien, waarbij hij als archetypische dictatuur vaak het Ottomaanse Rijk als onderwerp koos. Dit was in de tijd van het communisme ook een veilige manier om over dictatuur te schrijver: Door kritiek op een dictatuur te verpakken als historisch werk, werden zijn boeken niet gezien als kritiek op het communistische bewind in Albanië.
Bibliografie (niet compleet)
Tussen haakjes staan de Nederlandse vertalingen
1963- Gjenerali i ushtrisë së vdekur (De generaal van het dode leger, 1972)
1968 - Dasma
1970- Kështjella (De regentrommen, 1974)
1971- Kronikë në shtet gurë (Kroniek van de stenen stad ,1990)
1977 - Dimri i madh
1978- Muzgu i perëndive të stepës (De schemering der steppegoden, 1983)
1978- Ura me tri harqe (De brug met drie bogen, 1985)
1978- Pashalleqet e Medha (De Nis der Schande, 1991)
1978- De feestcommissie, 2002), verhalen
1980- Prilli i Thyer (Een breuk in april, 1994)
1980- Dosja H. (Dossier H., 2000)
1980- Viti i mbrapshtë (Het donkere jaar, 2002)
1980- Kush e solli Doruntinën? (Wie bracht Doruntina? - 1997)
1980 - Autobiografia e popullit në vargje
1981- Krushqitë të ngrirë (De versteende bruidsstoet, 2000)
1982- Pallati i ëndërrave (Het Dromenpaleis, 1992)
1985- Nata me hënë (Maannacht, 1996)
1990- Pranvera shqiptare (Albanese lente, 1991)
1991- Përbindëshi (Het monster, 2008)
1992- Piramida (De piramide, 1993)
1995- Shqiponja (De adelaar, 1996)
1998- Tre këngë zi për Kosovën (Drie rouwzangen voor Kosovo, 1999)
2000- Lulet e ftohta të marsit (Koude bloemen in maart, 2004)
2002- Jeta, loja dhe vdekja e Lulë Mazrekut (Leven, spel en dood van Florian Mazrek, 2006)
2003- Pasardhësi (De Opvolger, 2007)
2003- Vajza e Agamemnonit (De dochter van Agamemnon, 2007)
"Ik kan werkelijk niet geloven dat dezelfde God die ons heeft begiftigd met gevoel, rede en intellect, de bedoeling had dat wij deze niet zouden gebruiken.
Nuk ndihem i detyruar të besoj se vetë Zoti që na ka dhënë shqisat, arësyen dhe zgjuarsinë, pretendon që të mos i përdorim.
"
